§ 27 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. poz. 1758) nakłada powszechny obowiązek zakrywania, przy pomocy odzieży lub jej części, maski, maseczki, przyłbicy albo kasku ochronnego ust i nosa.
§ 27 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. poz. 1758) nakłada powszechny obowiązek zakrywania, przy pomocy odzieży lub jej części, maski, maseczki, przyłbicy albo kasku ochronnego ust i nosa.
Wprowadzony w drodze podustawowej powszechny (a zatem dotyczący wszystkich) obowiązek zakrywania ust i nosa, szczególnie w otwartych przestrzeniach publicznych, budzi poważne i uzasadnione wątpliwości co do zgodności z delegacją ustawową. Art. 46b pkt 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239, ze zm.) stanowi bowiem, że Rada Ministrów może ustanowić w rozporządzeniu obowiązek stosowania środków profilaktycznych jedynie "przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie". Jakkolwiek ww. ustawa nie zawiera definicji legalnej osoby "podejrzanej o zachorowanie", to w art. 2 pkt 20 definiuje osobę "podejrzaną o chorobę zakaźną", co - w świetle wykładni systemowej - wydaje się synonimem "podejrzanego o zachorowanie". Podejrzanym o chorobę zakaźną (zachorowanie) jest zaś "osoba, u której występują objawy kliniczne lub odchylenia od stanu prawidłowego w badaniach dodatkowych, mogące wskazywać na chorobę zakaźną".
Trudno uznać, że wszyscy członkowie społeczeństwa są osobami podejrzanymi o zachorowanie, gdyż to wymagałoby stwierdzenia, że u wszystkich mieszkańców kraju "występują objawy kliniczne lub odchylenia od stanu prawidłowego w badaniach dodatkowych, mogące wskazywać na chorobę zakaźną". Tymczasem tak z pewnością nie jest. Powyższe poddaje w wątpliwość zgodność ustanowionego w rozporządzeniu powszechnego obowiązku zakrywania ust i nosa z delegacją ustawową do wydania tego rozporządzenia. Zdziwienie musi również budzić to, że pomimo podnoszonych od miesięcy w tym zakresie wątpliwości, ustawodawca w dalszym ciągu nie zdecydował się na prawidłowe uregulowanie tej kwestii w drodze ustawowej.
Niemniej wydaje się, że w pewnych sytuacjach, szczególnie w zamkniętych pomieszczeniach lub przy dużym zagęszczeniu osób, a także mając na uwadze, że znaczna liczba osób zakażonych jest "bezobjawowa", obowiązek zakrywania ust i nosa można wyprowadzić z ogólnych zasad ostrożności, w tym ustawowego obowiązku zachowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy czy też ustawowego obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego dla osób korzystających z określonych usług.
Powyższe jest uzasadnione szczególnie z kontekście badań naukowych, które pokazują, że zakrywanie ust i nosa prowadzi do ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2:
Considerations for Wearing Masks
Face Masks Against COVID-19: An Evidence Review
Face coverings and mask to minimise droplet dispersion and aerosolisation: a video case study
W związku z powyższym, pomimo podnoszonych wątpliwości prawnych co do zgodności § 27 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii z art. 46b pkt 4 w zw. z art. 2 pkt 20 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, Zakład Bioetyki i Prawa Medycznego UJ wszystkich zachęca do zakrywania ust i nosa. Takie działanie podnosi standard bezpieczeństwa zdrowotnego wszystkich obywateli, zaś w określonych sytuacjach stanowi także obowiązek wynikający z ogólnych zasad ostrożności.